Μουσική Αγωγή Στα Πρώτα Χρόνια Του Παιδιού

Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017

Τραγούδι : "Ο Κλόουν"




Στόχοι:
  •  Να βιώσουν την έννοια της έντασης, ως μιας ακόμη βασικής ιδιότητας του ήχου.
  • Να μάθουν μουσικούς όρους όπως forte (δυνατά), piano (σιγά), crescendo (κρεσέντο), που σημαίνει ότι οι ήχοι ακούγονται στην αρχή σιγά και σταδιακά αυξάνεται η έντασή τους, decrescendo (ντεκρεσέντο), που σημαίνει ότι οι ήχοι ακούγονται αρχικά δυνατά, και προοδευτικά μειώνεται η έντασή τους.
  • Να καλλιεργήσουν τις φωνητικές τους δεξιότητες.

  Ακούμε το τραγούδι Ο Κλόουν
Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : https://www.youtube.com/watch?v=Qh-8FqFQO6w&list=PLaD8L4RnB4HmYb46WMmcZQDjDRNVr0d4j
[Πρόσβαση στις 25/09/2016)

Στη συνέχεια (χωρίς την βοήθεια της ηχογράφησης) το τραγουδάμε και παίζουμε με αυτό δραματοποιώντας το. Τις στιγμές που τραγουδάμε μόνο εμείς, χωρίς δηλαδή τη βοήθεια της ηχογράφησης, έχουμε κατα νου τη στοχοθεσία που θέσαμε. Έτσι λοιπόν βοηθούμε τα παιδιά να τραγουδήσουν και να νιώσουν το σιγά, το δυνατά, το κρεσέντο και το ντεκρεσέντο, όπως περιγράφονται στη στοχοθεσία.
Ακολουθεί το τραγούδι Ο Κλόουν .
                                                 Μουσική - Στίχοι: Γιώργος Σακελλαρίδης

Ο κλόουν νάτος που βγαίνει στη σκηνή
τα χέρια βάζει στο στόμα σα χωνί .

Τον κόσμο βλέπει, φωνάζει δυνατά:
"Με λένε κλόουν τηγανοπατατά"

Γελάει, τρέχει, ψηλά χοροπηδά,
σκοντάφτει, πέφτει και μένει εκεί δα.

Τον κόσμο βλέπει και λέει σιγανά:
"Με λένε κλόουν σαλτσομακαρονά".

Μα να που πάλι εδώ κι εκεί πηδά
τη μύτη πιάνει και έτσι τραγουδά:

"Αντίο φίλοι, σας αποχαιρετώ
σκοντάφτω, πέφτω σε τούρτα παγωτό".



 Βιβλιογραφία : Γιώργος Σακελλαρίδης (2011 ), "Μουσικές Δραστηριότητες για παιδιά από 3 έως 12 χρονών", Εκδόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, Αθήνα.




Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2016

"Χιονάνθρωπος"


  •  Τα παιδιά στέκονται στην αίθουσα σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και παίρνουν θέση και στάση ως "χιονάνθρωποι".
  • Χρησιμοποιώντας ένα γυάλινο μπουκάλι, φυσάμε μέσα σε αυτό για να παράγουμε ηχητικά τον αέρα.
  • Ξεκινάμε ρυθμικά, μαζί με τα παιδιά, τον παρακάτω στίχο :
 Χιονίζει, χιονίζει
Κι ο αέρας στροβιλίζει

Καρότο έχω για μύτη
για χέρια έχω κλαδιά

Ο αέρας με παγώνει
Με κάνει δυνατό

Γι'αυτό θέλω ν'αρχίσω
χορό με τον ρυθμό!

(στίχοι: Έφη Χατζηθεοδωρίδου)

  • Παίζοντας μία μελωδία στο μεταλλόφωνο (σε εύθυμο και γρήγορο ρυθμό), οι "χιονάνθρωποι"/παιδιά χορεύουν και κινούν τον κορμό τους στον ρυθμό.

  • Στο άκουσμα ενός χτύπου από μπακέτα πάνω σε μεγάλο πιατίνι, βγαίνει ο ήλιος όπου οι "χιονάνθρωποι"/παιδιά αρχίζουν αργά-αργά να λιώνουν ... ...

  • Η δραστηριότητά μας, συνεχίζεται με την επανεμφάνιση του αέρα μας από το μπουκάλι, όπου μπορούμε να ξεκινήσουμε την δραστηριότητα από την αρχή.
  • Παίζουμε με τις έννοιες αργά/γρήγορα, χρησιμοποιώντας κάθε φορά τον ανάλογο ήχο από μουσικό όργανο που έχουμε επιλέξει.

Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016

Ρυθμός



 Σύμφωνα με την Πολυξένη Ματέϋ, ο ρυθμός είναι μια αφηρημένη αρχή που πραγματώνεται σε τρία ρυθμιζόμενα: το λόγο, τη μουσική (το μέλος), την κίνηση. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό - κυρίως- είναι ότι ο ρυθμός είναι η βάση της μουσικής. Γι' αυτό και καλούμαστε να εργαστούμε με τα παιδιά - παίζοντας - έτσι ώστε να απελευθερώσουμε και να καλλιεργήσουμε τις ρυθμικές τους δεξιότητες.
  Αυτό μπορούμε να το κάνουμε μέσα από τρεις τουλάχιστον "κατευθύνσεις".
  1. Μέσα από τη ρυθμική κίνηση στο χώρο, ξεκινώντας από πολύ φυσικές ρυθμικές κινήσεις όπως είναι το "περπάτημα" και το "τρέξιμο" και επεκτεινόμενοι στη συνέχεια σε άλλες βασικές ρυθμικές κινήσεις όπως είναι: το χοροπήδημα, ο καλπασμός, το λίκνισμα, η εμβατηριακή κίνηση κ.ά.
  2. Μέσα από μια ποικιλία ηχηρών ρυθμικών κινήσεων (χτυπημάτων) με πρώτο "κρουστό όργανο" το σώμα μας. Έτσι, τα παλαμάκια, οι στράκες, τα ποδοχτυπήματα, τα χτυπήματα στους μηρούς, στο στήθος και σε άλλα σημεία του σώματος, έρχονται να παίξουν το ρόλο τους στα ρυθμικά παιχνίδια.
  3. Μέσα από τη χρήση του ρυθμικού λόγου. Αυτή η ρυθμική εκφορά του λόγου συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη ρυθμική εξάσκηση με σκοπό την "κατάκτηση" των βασικότερων ρυθμικών φαινομένων.

  Τελειώνοντας αυτή την πολύ σύντομη αναφορά στο ρυθμό παραθέτουμε μια σπουδαία παράγραφο γραμμένη από τη φωτισμένη μουσικο-παιδαγωγό, Πολυξένη Ματέϋ :"Τα σημερινά παιδιά των μεγάλων πόλεων, φυλακισμένα μέσα στα μπετονένια κλουβιά που επινοήσαμε για ανθρώπινες κατοικίες, δεν έχουν τη δυνατότητα να δραστηριοποιήσουν την έμφυτη κινητικότητά τους, αναγκαία για την ομαλή τους ανάπτυξη. Κι έτσι παρατηρούμε το τραγικό φαινόμενο να παρουσιάζονται κινητικές αναστολές και ανωμαλίες ήδη σε μικρά παιδιά, αναστολές που προέρχονται τις περισσότερες φορές από τους περιορισμούς που αναγκαστικά επιβάλλουμε.
  Μια σωστή κινητική αγωγή, προσαρμοσμένη στη φυσική κινητικότητα του παιδιού, μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση αυτών των αναστολών και συμπλεγμάτων".
(Σακελλαρίδης, 2011: σελ.5-6)


Βιβλιογραφία : Γιώργος Σακελλαρίδης (2011), "Μουσικές Δραστηριότητες για παιδιά από 3 έως 12 χρονών", Εκδ.: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, Αθήνα.

Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016

Μουσική Ανάπτυξη

  Στον ευρωπαϊκό χώρο, κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, άρχισε να παρατηρείται ένα ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των παιδιών στις τέχνες, συμπεριλαμβανομένης και της μουσικής ικανότητας. Παρόλα αυτά, όμως, μέχρι και τη σύγχρονη εποχή, είναι δύσκολο να δοθούν με βεβαιότητα συγκεκριμένες θέσεις για τη μουσική ανάπτυξη του παιδιού, και γενικότερα του ατόμου.




  Κατά την τελευταία δεκαετία, οι προσπάθειες να καθοριστούν τα στάδια μιας εξελικτικής πορείας της μουσικής ανάπτυξης του παιδιού συγκέντρωσε ερευνητές από διάφορες επιστήμες, όπως την ψυχολογία, τη νευρολογία, την ψυχιατρική και τη βιολογία, που υποστηρίζουν την άποψη ότι η μουσική ικανότητα υπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Ο Hodges (1989) υποστηρίζει ότι οι γενετικές οδηγίες δημιουργούν ένα νου και ένα σώμα που είναι προδιατεθειμένα να είναι μουσικά. Όπως ο άνθρωπος γεννάται με την ικανότητα της ομιλίας και είναι προδιατεθειμένος να μάθει τη συγκεκριμένη γλώσσα που του καθορίζει  το άμεσο περιβάλλον του, κατά τον ίδιο τρόπο ο άνθρωπος γεννάται με τα μέσα ν' αντιδρά στη μουσική που του καθορίζει το άμεσο πολιτισμικό περιβάλλον του.

  Οι έρευνες του Shelter (1985), με εγκύους φοιτήτριες της μουσικής, για τις προγεννητικές μουσικές εμπειρίες του παιδιού, καταλήγουν στο ότι το παιδί, σ'αυτό το προγεννητικό στάδιο, αντιδρά στη μουσική. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αναφορές των φοιτητριών, "το παιδί εκινείτο πολύ όταν ασκούντο ή έπαιζαν σε ένα μουσικό όργανο που ήταν κοντά στο αγέννητο παιδί, για παράδειγμα, τοποθετημένο πάνω στην κοιλιά της μητέρας" (σ. 26).

  Οι Papousek (1982) και Fox (1984) ερεύνησαν σε νεογέννητα παιδιά στοιχεία των φωνητικών τους σχημάτων (vocalizations), αναλύοντας μουσικά χαρακτηριστικά όπως το ρυθμό, την ισοϋψή καμπύλη και τη βασική συχνότητα των ήχων.


  Άλλες έρευνες σχετικά με τη μουσική αντίληψη των νεογέννητων (Lopez 1989), έδειξαν ότι τα βρέφη μπορούν να διακρίνουν το είδος της μουσικής που ακούν αντιδρώντας ανάλογα. Η λεπτομερής ανάλυση των αντιδράσεων των βρεφών έδειξε ότι τα βρέφη αντιδρούσαν με περισσότερες κινήσεις του στόματος και του σώματος όταν άκουαν ένα ζωηρό τραγούδι, παρά όταν άκουαν ένα νανούρισμα.

  Οι έρευνες που αναφέρθηκαν πιο πάνω αποτελούν δείγματα των ερευνών που έχουν ως αντικείμενό τους την ανίχνευση της μουσικής ανάπτυξης του παιδιού από τη γέννησή του και ακόμη πιο πριν. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις έρευνες αυτές, για να επισημανθεί η σημασία της μουσικής ως μέρος της ίδιας της φύσης του ατόμου, και του παιδιού ιδιαίτερα. ( ΣΕΡΓΗ, 2003: σ. 56-57)


Βιβλιογραφία : ΣΕΡΓΗ ΛΕΝΙΑ (2003), "ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, Η Επίδραση της Μουσικής μέσα από τη Διαθεματική Μέθοδο Διδασκαλίας στην Ανάπτυξη της Προσωπικότητας των Παιδιών",Εκδόσεις GUTENBERG, ΑΘΗΝΑ.







  


Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

"Το Μπαλόνι Και Η Καρφίτσα"



 Το παρακάτω ανήκει στην Κορνέλια Φλίτνερ, από το βιβλίο της "Ένα μπιζέλι που το λέγαν Έλλη"(2009), 33 παιχνιδόλογα μελοποιημένα για παιδιά, Εκδ.: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ


Λέει η καρφίτσα στο μπαλόνι:

"Είσαι μεγάλο και στρογγυλό,

μικρή και μυτερή εγώ.

Ταιριάζουμε εμείς οι δύο!

Έλα να κάνουμε ένα αστείο:

θα κάνουμε ένα ντουρλανταντούμ,

εγώ θα κάνω "πικ" και εσύ θα κάνεις "μπουμ"!"
  
  Ξεκινάμε το εκφραστικό παιχνίδι αναπαριστώντας το μπαλόνι και την καρφίτσα λέγοντας ρυθμικά, όλοι μαζί τον παραπάνω στίχο.
  Μπορούμε επίσης,να χωρίσουμε τα παιδιά σε δύο ομάδες ("μπαλόνι" και "καρφίτσα") και να γίνει ένα παιχνίδι μεταξύ τους.
  Ή ακόμα, όταν δούμε την ομαδούλα μας λίγο ανήσυχη, ξεκινάμε με τις κινήσεις που έχουμε επιλέξει να συνοδεύουν τον στίχο και τα παιδιά πολύ εύκολα θα μας ακολουθήσουν σε αυτό.
  Με όχημα τον ρυθμό και την φαντασία, αφεθείτε στον υπέροχο κόσμο των παιδιών !


MusicEfi
 

Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Παίζουμε με γλωσσοδέτες κι αινίγματα

  • Υλικά: Γλωσσοδέτες, αινίγματα, κλεψύδρα και μουσικά όργανα.
  • Μαθησιακός στόχος: Να κατανοήσουν σταδιακά την έννοια της μέτρησης του χρόνου με τη βοήθεια της κλεψύδρας και να πουν έναν γλωσσοδέτη ή να βρουν τη λύση ενός αινίγματος μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
 
  Ζητάμε από τα παιδιά να διαλέξουν έναν γλωσσοδέτη και να τον πούνε μία φορά. Γυρνάμε την κλεψύδρα και τους προτείνουμε να μετρήσουν πόσες φορές προλαβαίνουν να πούνε το γλωσσοδέτη στο χρόνο που ορίζεται. Εάν δεν προλαβαίνουν να τον πουν σωστά, δίνουμε τον διπλάσιο χρόνο γυρνώντας την κλεψύδρα δύο φορές. Μια ομάδα παιδιών, κάθε φορά, συνοδεύει με αργά ή γρήγορα χτυπήματα στα μουσικά όργανα.
  Μια άλλη πρόταση είναι να πούμε στα παιδιά ένα αίνιγμα και να τους ζητήσουμε να βρουν τη λύση μέσα σε ορισμένο χρόνο, στο διάστημα που μετράει η κλεψύδρα. Όποιος βρει τη λύση στον συγκεκριμένο χρόνο κερδίζει.




Γλωσσοδέτες

Ο Τζίτζιρας                                                                             Η συκιά μας η διπλή

Ο Τζίντζιρας, ο μίντζιρας,                                                      Η συκιά μας διπλή,
ο τζιντζιμιντζιχόντζιρας,                                                         η  διπλο-γυριστή,
ανέβηκε στην τζιντζιριά,                                                        κάνει τα σύκα τα διπλά,
στη μιντζιριά,                                                                             τα διπλογυρι-γυριστά.
στην τζιντζιμιντζιχοντζιριά,                                                    Πάει ο σκύλος ο διπλός,
να φάει τα τζίντζιρα, τα μίντζιρα,                                           ο διπλογυρι-γυριστός,
τα τζιντζιμιντζιχόντζιρα.                                                          να φάει τα σύκα τα διπλά,
                                                                                                        τα διπλογυρι-γυριστά.
 
 

Άσπρη πέτρα                                                                         Καλημέρα, καμηλάρη

Άσπρη πέτρα ξέξασπρη                                                         Καλημέρα καμηλάρη,
κι απ' τον ήλιο ξεξασπρότερη.                                               καμηλάρη καλημέρα.


Αινίγματα

Κλειδώνω, μανταλώνω                                                       Έχω ένα βαρελάκι

Κλειδώνω, μανταλώνω,                                                       Έχω ένα βαρελάκι
τον κλέφτη βρίσκω μέσα!                                                    που 'χει δυο λογιών κρασάκι.
         (Ο ήλιος)                                                                                   (Το αυγό)

Ανοιγοκλειούν οι κάμαρες                                                  Χίλιοι μίλιοι καλογέροι
 


Ανοιγοκλειούν οι κάμαρες                                                  Χίλιοι μίλιοι καλογέροι
και κρότος δεν ακούγεται.                                                   σ' ένα ράσο τυλιγμένοι.
           (Τα μάτια)                                                                          (Το καρπούζι)



Βιβλιογραφία: ΤΖΕΝΗ ΜΩΡΑΪΤΗ, ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΚΟΥΡΙΚΑ (2006), "Το μουσικό γιασεμάκι" Διαθεματικές δραστηριότητες μουσικής για το Νηπιαγωγείο, Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Αθήνα.

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

Δημιουργικότητα & Μουσική Έκφραση

  Παρατηρώντας τα μικρά παιδιά, του νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του Δημοτικού σχολείου, διαπιστώνει κανείς ότι είναι εμφανής η ατομικότητά τους και η έντονη επιθυμία τους για εξερεύνηση και πειραματισμό. Είναι επίσης πολύ εμφανές το ζωντανό ενδιαφέρον τους για τις διάφορες μορφές μουσικής έκφρασης, όπως το τραγούδι, τη ρυθμική κίνηση, τον πειραματισμό με μουσικά όργανα και άλλα ηχητικά αντικείμενα, καθώς επίσης και η συμμετοχή τους σε διάφορες μορφές δραματικής έκφρασης, όπως τη μίμηση και τους χαρακτηρισμούς.

  Είναι γεγονός ότι στη μετέπειτα σχολική ζωή του παιδιού οι δημιουργικές του δυνατότητες καταπιέζονται, και συχνά παραμένουν αδρανείς και ανεξερεύνητες. Οι λόγοι δεν είναι του παρόντος να αναλυθούν. Το θέμα είναι μέρος της ευρύτερης εκπαιδευτικής πολιτικής. Στα μαθήματα τουλάχιστον των τεχνών, όμως, όπως της μουσικής, της ζωγραφικής και του δράματος, σίγουρα η έμφυτη αυτή τάση του παιδιού για δημιουργικότητα θα πρέπει να ενδυναμώνεται. Γι' αυτό ο ρόλος του δασκάλου, χωρίς αμφιβολία, είναι σημαντικός, για να διατηρήσει το παιδί τη δημιουργικότητά του και τη φυσική τάση για εξερεύνηση, πειραματισμό και προσωπική έκφραση.


  Στη μουσική αγωγή των παιδιών, και ειδικότερα κατά το προγραμματισμένο μάθημα της μουσικής, η δημιουργικότητα θα πρέπει να αποτελεί το βασικό στοιχείο και χαρακτηριστικό οποιασδήποτε μουσικής δραστηριότητας, όπως το τραγούδι, η μουσική και η κίνηση, η ακρόαση μουσικής, ο πειραματισμός και η εκτέλεση στα μουσικά όργανα. Ακόμη, τα παιδιά θα πρέπει να έχουν ευκαιρίες για μουσικές δραστηριότητες που να συμπεριλαμβάνουν περαιτέρω δημιουργικές εργασίες.
  Στις δημιουργικές μουσικές εργασίες (Σέργη 1982/1991, σ. 117), αναμένονται τα πιο κάτω από τα παιδιά:

- Να δημιουργούν ρυθμικές και μελωδικές φράσεις.
- Να κάνουν αυθόρμητα τραγουδιστούς διαλόγους.
- Να χρησιμοποιούν ρυθμικά κτυπήματα και μουσικά όργανα για συνοδεία τραγουδιών.
- Να ερμηνεύουν μουσική με κίνηση (εκφραστική κίνηση ή χορογραφία).
- Να δραματοποιούν ιστορίες με μουσική επένδυση.
- Να χρησιμοποιούν μουσικά όργανα για περιγραφή ανθρώπινων χαρακτήρων, καταστάσεων,
   φαινομένων.
- Να κατασκευάζουν μουσικά όργανα.
- Να μιμούνται ζώα, να ζωντανεύουν χαρακτήρες και καθημερινές εμπειρίες.
- Να ζωγραφίζουν, όταν ακούν μουσική.
- Να χρησιμοποιούν κούκλες (puppets) για να ζωντανεύουν μουσικές ιστορίες.
  (Σέργη, 2003 : σ. 62-63)


Βιβλιογραφία: ΣΕΡΓΗ ΛΕΝΙΑ (2003), "Προσχολική Μουσική Αγωγή, Η Επίδραση της Μουσικής μέσα από τη Διαθεματική Μέθοδο Διδασκαλίας στην Ανάπτυξη της Προσωπικότητας των Παιδιών", Εκδόσεις GUTENBERG, Αθήνα.