Ρυθμός

 Σύμφωνα με την Πολυξένη Ματέϋ, ο ρυθμός είναι μια αφηρημένη αρχή που πραγματώνεται σε τρία ρυθμιζόμενα: το λόγο, τη μουσική (το μέλος), την κίνηση. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό - κυρίως- είναι ότι ο ρυθμός είναι η βάση της μουσικής. Γι' αυτό και καλούμαστε να εργαστούμε με τα παιδιά - παίζοντας - έτσι ώστε να απελευθερώσουμε και να καλλιεργήσουμε τις ρυθμικές τους δεξιότητες.
  Αυτό μπορούμε να το κάνουμε μέσα από τρεις τουλάχιστον "κατευθύνσεις".

1. Μέσα από τη ρυθμική κίνηση στο χώρο, ξεκινώντας από πολύ φυσικές ρυθμικές κινήσεις όπως είναι το "περπάτημα" και το "τρέξιμο" και επεκτεινόμενοι στη συνέχεια σε άλλες βασικές ρυθμικές κινήσεις όπως είναι: το χοροπήδημα, ο καλπασμός, το λίκνισμα, η εμβατηριακή κίνηση κ.ά.
2. Μέσα από μια ποικιλία ηχηρών ρυθμικών κινήσεων (χτυπημάτων) με πρώτο "κρουστό όργανο" το σώμα μας. Έτσι, τα παλαμάκια, οι στράκες, τα ποδοχτυπήματα, τα χτυπήματα στους μηρούς, στο στήθος και σε άλλα σημεία του σώματος, έρχονται να παίξουν το ρόλο τους στα ρυθμικά παιχνίδια.
3. Μέσα από τη χρήση του ρυθμικού λόγου. Αυτή η ρυθμική εκφορά του λόγου συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη ρυθμική εξάσκηση με σκοπό την "κατάκτηση" των βασικότερων ρυθμικών φαινομένων.

  Τελειώνοντας αυτή την πολύ σύντομη αναφορά στο ρυθμό παραθέτουμε μια σπουδαία παράγραφο γραμμένη από τη φωτισμένη μουσικο-παιδαγωγό, Πολυξένη Ματέϋ :"Τα σημερινά παιδιά των μεγάλων πόλεων, φυλακισμένα μέσα στα μπετονένια κλουβιά που επινοήσαμε για ανθρώπινες κατοικίες, δεν έχουν τη δυνατότητα να δραστηριοποιήσουν την έμφυτη κινητικότητά τους, αναγκαία για την ομαλή τους ανάπτυξη. Κι έτσι παρατηρούμε το τραγικό φαινόμενο να παρουσιάζονται κινητικές αναστολές και ανωμαλίες ήδη σε μικρά παιδιά, αναστολές που προέρχονται τις περισσότερες φορές από τους περιορισμούς που αναγκαστικά επιβάλλουμε.
  Μια σωστή κινητική αγωγή, προσαρμοσμένη στη φυσική κινητικότητα του παιδιού, μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση αυτών των αναστολών και συμπλεγμάτων".
(Σακελλαρίδης, 2011: σελ.5-6)


Βιβλιογραφία : Γιώργος Σακελλαρίδης (2011), "Μουσικές Δραστηριότητες για παιδιά από 3 έως 12 χρονών", Εκδ.: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, Αθήνα.

Μουσική Ανάπτυξη

  Στον ευρωπαϊκό χώρο, κατά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, άρχισε να παρατηρείται ένα ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των παιδιών στις τέχνες, συμπεριλαμβανομένης και της μουσικής ικανότητας. Παρόλα αυτά, όμως, μέχρι και τη σύγχρονη εποχή, είναι δύσκολο να δοθούν με βεβαιότητα συγκεκριμένες θέσεις για τη μουσική ανάπτυξη του παιδιού, και γενικότερα του ατόμου.

  Κατά την τελευταία δεκαετία, οι προσπάθειες να καθοριστούν τα στάδια μιας εξελικτικής πορείας της μουσικής ανάπτυξης του παιδιού συγκέντρωσε ερευνητές από διάφορες επιστήμες, όπως την ψυχολογία, τη νευρολογία, την ψυχιατρική και τη βιολογία, που υποστηρίζουν την άποψη ότι η μουσική ικανότητα υπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Ο Hodges (1989) υποστηρίζει ότι οι γενετικές οδηγίες δημιουργούν ένα νου και ένα σώμα που είναι προδιατεθειμένα να είναι μουσικά. Όπως ο άνθρωπος γεννάται με την ικανότητα της ομιλίας και είναι προδιατεθειμένος να μάθει τη συγκεκριμένη γλώσσα που του καθορίζει  το άμεσο περιβάλλον του, κατά τον ίδιο τρόπο ο άνθρωπος γεννάται με τα μέσα ν' αντιδρά στη μουσική που του καθορίζει το άμεσο πολιτισμικό περιβάλλον του.

  Οι έρευνες του Shelter (1985), με εγκύους φοιτήτριες της μουσικής, για τις προγεννητικές μουσικές εμπειρίες του παιδιού, καταλήγουν στο ότι το παιδί, σ'αυτό το προγεννητικό στάδιο, αντιδρά στη μουσική. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αναφορές των φοιτητριών, "το παιδί εκινείτο πολύ όταν ασκούντο ή έπαιζαν σε ένα μουσικό όργανο που ήταν κοντά στο αγέννητο παιδί, για παράδειγμα, τοποθετημένο πάνω στην κοιλιά της μητέρας" (σ. 26).

  Οι Papousek (1982) και Fox (1984) ερεύνησαν σε νεογέννητα παιδιά στοιχεία των φωνητικών τους σχημάτων (vocalizations), αναλύοντας μουσικά χαρακτηριστικά όπως το ρυθμό, την ισοϋψή καμπύλη και τη βασική συχνότητα των ήχων.

  Άλλες έρευνες σχετικά με τη μουσική αντίληψη των νεογέννητων (Lopez 1989), έδειξαν ότι τα βρέφη μπορούν να διακρίνουν το είδος της μουσικής που ακούν αντιδρώντας ανάλογα. Η λεπτομερής ανάλυση των αντιδράσεων των βρεφών έδειξε ότι τα βρέφη αντιδρούσαν με περισσότερες κινήσεις του στόματος και του σώματος όταν άκουαν ένα ζωηρό τραγούδι, παρά όταν άκουαν ένα νανούρισμα.

  Οι έρευνες που αναφέρθηκαν πιο πάνω αποτελούν δείγματα των ερευνών που έχουν ως αντικείμενό τους την ανίχνευση της μουσικής ανάπτυξης του παιδιού από τη γέννησή του και ακόμη πιο πριν. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις έρευνες αυτές, για να επισημανθεί η σημασία της μουσικής ως μέρος της ίδιας της φύσης του ατόμου, και του παιδιού ιδιαίτερα. ( ΣΕΡΓΗ, 2003: σ. 56-57)


Βιβλιογραφία : ΣΕΡΓΗ ΛΕΝΙΑ (2003), "ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, Η Επίδραση της Μουσικής μέσα από τη Διαθεματική Μέθοδο Διδασκαλίας στην Ανάπτυξη της Προσωπικότητας των Παιδιών",Εκδόσεις GUTENBERG, ΑΘΗΝΑ.