"Κόκκινη Κλωστή"

                                         «Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης,
                                    τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει»

  Γνωστή παροιμία όπου έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις απότομες μεταβολές του καιρού.

  Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, συνηθίζεται να φοριέται στον καρπό του χεριού ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» φοριέται κυρίως από τα παιδιά για να προστατεύει τα πρόσωπά του από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
   Ο "Μάρτης" φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι. Καμμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, ώστε να μην σκοντάφτει ο κατοχός του.
   Ο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι. ( Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: http://edu.klimaka.gr/diafora/557-paradosi-marths-klimaka.html [Πρόσβαση στις 27/02/2016].

Προσέγγιση της "Κόκκινης Κλωστής" μέσω της μουσικοκινητικής:

• Στεκόμαστε με τα παιδιά σε διάταξη κύκλου και κρατάμε ένα κομμάτι κόκκινο νήμα. Προετοιμάζουμε χορευτικές κινήσεις (προσαρμοσμένες στις ηλικίες τους) και τα παιδιά μας ακολουθούν σε αυτές ακούγοντας https://youtu.be/j-U2MP4TXFg Ευανθία Ρεμπούτσικα, Κόκκινη Κλωστή [Πρόσβαση στις 22/02/2016]

•  Χωρίζουμε τα παιδιά σε ζευγάρια και δίνουμε σε κάθε ζευγάρι από ένα κομμάτι κόκκινο νήμα με το οποίο τους ζητάμε να δημιουργήσουν ένα σχήμα στο πάτωμα . Στη συνέχεια, το κάθε ζευγάρι παρουσιάζει το σχήμα που δημιούργησε αναλαμβάνοντας ο ένας να περιγράψει το σχήμα με κίνηση κι ο άλλος με ήχο (είτε με ήχους από το στόμα, είτε με κάποιο μουσικό οργανάκι).

         Καλή Επιτυχία!

Κάνω γρήγορα κινήσεις

  Την παρακάτω δραστηριότητα, σας την παραθέτω όπως υπάρχει στο βιβλίο του Ανδρέα Χαραλάμπους (2002), "Μουσικά Παιγνίδια στην προσχολική και πρωτοσχολική ηλικία" - το κίτρινο Εκδόσεις Ατραπός, Αθήνα.
  Μία δραστηριότητα όπου χρειάζεται προετοιμασία από εμάς και λειτουργεί ευεργετικά και διασκεδαστικά σε στιγμές όπου τα παιδιά είναι λίγο ανήσυχα.

• "Αυτό είναι ένα παιγνίδι ταχύτητας, γι'αυτό χρειάζεται προετοιμασία από την νηπιαγωγό. Είναι ένα παιγνίδι που ξεσηκώνει τα παιδιά, γι'αυτό μπορούμε να το παίζουμε, σχεδόν, κάθε μέρα.
• Τα παιδιά κάθονται σε ημικύκλιο. Η νηπιαγωγός κάθεται μπροστά τους: θα λέει κάτι, θα το κάνει η ίδια και ταυτόχρονα τα παιδιά. Έχει μεγάλη σημασία η ταχύτητα. Τα παιδιά θα κάνουν, ότι λέει η νηπιαγωγός αλλά αμέσως, γρήγορα.

          -κτυπώ τα χέρια (παλαμάκια)
            -πιάνω το αυτί
          -κτυπώ τα χέρια
            -πιάνω τη μύτη
          -κτυπώ τα χέρια
            -πιάνω τα δυο αυτιά
          -κτυπώ τα χέρια
            -πιάνω μύτη και αυτί
           εδώ τα παιδιά θα τα χάσουν - θα πάει το ένα χέρι προς το μάτι, θ' αρχίσουν να γελούν.
          -κτυπώ τα χέρια
            -ξύνομαι
          -κτυπώ τα χέρια
            -φταρνίζομαι
          -κτυπώ τα χέρια
           -ξύνομαι και βήχω
          -κτυπώ τα χέρια
            -βήχω και ξύνω τον  διπλανό μου

          Επιμένω: Οι εναλλαγές πρέπει να γίνονται γρήγορα.  Είναι ένα παιχνίδι το οποίο μπορώ να χρησιμοποιώ κάθε φορά που βλέπω τα παιδιά να ψιλοβαριούνται.

*Εμείς σας δώσαμε κάποιες ιδέες. Μπορείτε να προσθέσετε δικές σας, δηλαδή τι να κάνουν τα παιδιά. Ότι και να σκεφτείτε το "κτυπώ τα χέρια" θα πρέπει πάντα να υπάρχει σαν ενδιάμεσος σταθμός. Και μη ξεχνάτε την ταχύτητα των εναλλαγών. Γι'αυτό η νηπιαγωγός θα προετοιμαστεί στο τι θα πει, τι ακριβώς θα ζητήσει. " (Χαραλάμπους (2002), σελ: 103-105)

Μουσική αντίληψη

  Η στάση και η ικανότητα των παιδιών των τεσσάρων και πέντε χρόνων στον κόσμο των ήχων, σύμφωνα με τον Moog (1976, σ.133), είναι καθαρά επηρεασμένες από την όλη στάση τους έναντι της πραγματικότητας. Από τις έρευνες του Moog, που σκοπό είχαν να ερευνήσουν τα στάδια ανάπτυξης, και πιο συγκεκριμένα τη θέση των μουσικών εμπειριών στην ανάπτυξη του παιδιού, φαίνεται ότι τα παιδιά τείνουν να συσχετίζουν αυτό που ακούν, τα ακουστικά δηλαδή ερεθίσματα, με πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις που υπάρχουν και λειτουργούν στο άμεσο περιβάλλον τους.

  Σύμφωνα με τις πιο πάνω έρευνες, σ' αυτή την ηλικία αναπτύσσεται πολύ η ικανότητα για αναγνώριση συγκεκριμένων ήχων. Ένα 70% από τα τετράχρονα είχε την ικανότητα να αναγνωρίσει τους ήχους και να τους συσχετίσει με τα αντικείμενα που τους προκαλούσαν. Από τα πεντάχρονα, το 90% των παιδιών είχε την ικανότητα να κάνει αυτήν την συσχέτιση. Παρατηρείται, δηλαδή, μια αύξηση της ικανότητας αυτής με την αύξηση της χρονολογικής ηλικίας.

  Η αναγνώριση ενός μουσικού ήχου, από τα παιδιά αυτης της ηλικίας πάλι, παρουσιάζεται να είναι μια νοητική διαδικασία όπου λειτουργεί η σύνδεση και η συσχέτιση πραγμάτων. Όταν λειτουργεί αυτή η συσχέτιση, αναπαραγάγεται στη μνήμη η κατάσταση κατά την οποία ακούστηκε αρχικά η μουσική. Για παράδειγμα, είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο πολλά παιδιά να γέρνουν να κοιμηθούν στο άκουσμα ενός νανουρίσματος. Στην περίπτωση αυτή παρατηρείται μια συσχέτιση της μουσικής, της μελωδίας του τραγουδιού, αν είναι τραγούδι, με την κίνηση του  παιδιού. Η λεκτική ανάπτυξη, η ομιλία, βοηθά το παιδί να αντιληφθεί τον πραγματικό κόσμο στον οποίο ζει. Στο τραγούδι, όπου υπάρχει ο συνδυασμός των λέξεων και της μελωδίας, το παιδί αναγνωρίζει πολύ πιο εύκολα τη μελωδία όταν υπάρχουν και οι λέξεις. Αντίθετα, όταν η μελωδία του τραγουδιού εκτελείται μόνο από ένα μουσικό όργανο, τότε, σύμφωνα με έρευνες του Moog (1976, σ.133), μόνο το 40% των παιδιών μπορούσαν να αναγνωρίσουν τη μελωδία.

  Όσον αφορά την ακρόαση μουσικής, στα παιδιά των 4-6 χρόνων αρέσει η μουσική με απλό και έντονο ρυθμό, σε διπλό χρόνο (2/4 ή 4/4). Αυτά είναι και τα μέτρα που χρησιμοποιούν στο αυθόρμητο τραγούδι τους, ενώ το μέτρο σε τριπλό χρόνο (3/4) γίνεται περισσότερο αποδεκτό στην ακρόαση μουσικής σε στιγμές ηρεμίας.

  Όσον αφορά την αντίληψη της αρμονίας -το άκουσμα δύο ή περισσότερων ήχων ταυτόχρονα- διάφορες έρευνες έχουν καταλήξει ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας δεν έχουν τη δυνατότητα εμπειριών που βασίζονται στην αρμονία. Τα παιδιά ακούν τους ήχους, αισθάνονται τα ρυθμικά σχήματα και μπορούν να αντιληφθούν σχετικά τις τονικές διαφορές. Το παιδί όμως δεν έχει την ικανότητα ν' αντιληφθεί το αρμονικό σχήμα και ν' αναλύσει τους φθόγγους διαφορετικής τονικότητας, όταν τους ακούει ταυτόχρονα, μέχρι και την ηλικία των έξι χρόνων.

Βιβλιογραφία: ΣΕΡΓΗ ΛΕΝΙΑ (2003), "Προσχολική Μουσική Αγωγή - Η Επίδραση της Μουσικής μέσα από τη Διαθεματική Μέθοδο Διδασκαλίας στην Ανάπτυξη της Προσωπικότητας των Παιδιών", GUTENBERG, ΑΘΗΝΑ.